İstanbul Tarihi Çeşmeler

İstanbul’da gezileriniz esnasında, özellikle Osmanlılar döneminin 18 nci ve 19 ncu yüzyıllarında yaptırılmış muhteşem güzellikteki birçok tarihi çeşmelerine kolaylıkla rastlaya bilirsiniz. İstanbul’daki tarihi çeşmelerin hepsini burada anlatabilme olanağımız olmadığından sizlere İstanbul gezi turları kapsamında olan meşhur ve büyüleyici güzellikteki tarihi çeşmelerimizden birkaçı hakkında İstanbul gezi rehberi olarak kısa bir bilgilendirme yapmak istedik. İstanbul tarihi çeşmeleri hakkında daha detaylı bilgileri İstanbul şehir rehberi yayınlarında bulabilirsiniz. Harita üzerinde yapılan İstanbul çeşmeleri çalışması sizlere yardımcı olabilir.

III. Ahmet Çeşmesi (Topkapı Sarayı):

III.Ahmet Çeşmesi (Topkapı Sarayı-Ayasofya). Yapım yılı: 1729.

İstanbul tarihi eserleri içerisinde başyapıt olan, Osmanlı Devleti’nin yönetim merkezi Topkapı Sarayı’nın dış avlusuna giriş kapısının ( Bab-ı Hümayun Kapısı ) hemen yanında, Ayasofya’yı yandan görebilen bir yerdedir. Bulunduğu yerde daha önceden Bizans döneminden kalan Perayton isimli bir çeşme bulunuyormuş. Tarihi çeşme, planlarını bizzat kendisi çizen Sultan III.Ahmet’in emriyle mimar Mehmet Ağa tarafından bir yıl kadar sürede, 1729 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. Dikdörtgen bir yapısı içerisinde köşelerinde su sebilleri bulunur. Lale devrinin ihtişamını üzerindeki süslemeler ve hattat yazıları ile kendini göstermektedir. Her çeşmenin üst kısmında bulunan mermer tabakalar üzerine yazılan kitabeler, hayranlık uyandıracak bir ustalıkla nakşedilmiştir. Kim bilir III.Ahmet Çeşmesi ilk yapıldığı zamanlarda nasıl da parıldıyordu…

III. Ahmet Çeşmesi (Üsküdar Meydanı):

III. Ahmet Çeşmesi (Üsküdar Meydanı-İskele bölgesi). Yapım yılı: 1728.

Üsküdar meydanındadır. Bugünkü yerine daha sonradan taşınmıştır. Sultan III.Ahmet tarafından, bölgeden geçen hem kara hem de deniz yolcuları için deniz kenarında yaptırılmıştır. 1728 yılında tamamlanmıştır. Üzerindeki gül, lale ve figür süslemeleri ile dönemin ihtişamını yansıtmaktadır.

Tavuslu Çeşme:

Tavuslu Çeşme. Topkapı Sarayı - Çinili Köşk içinde. Yapım yılı: 1640.

Topkapı Sarayı alanı içerisinde bulunan Çinili Köşk’ün (Sırça Köşk veya Sırça Saray olarak ta bilinir.) Sultan IV.Murat zamanında (1623-1640) , köşk içerisinde yapılan tadilat sırasında yapılmıştır. Musluk üstünde bulunan ayna taşının üzerinde tavus kuşu figürü bulunur. Bitki motifleri ile de büyüleyici bir etki bırakmakta.

Ayasofya Camii Şadırvanı:

Ayasofya Camii Şadırvanı. Ayasofya’nın avlusunda. Yapım yılı: 1741.

Ayasofya Camii avlusunda Sultan I.Mahmut tarafından 1740-1741 yıllarında yaptırılmıştır. Sekizgen planlıdır. Dikkati çeken husus, batının tesirinde barok üslubun oluştuğu bir dönemde mimarisinin klasik Osmanlı çizgisinde olmasıdır.

Alman Çeşmesi:

Alman Çeşmesi. Sultan Ahmet Meydanı, park içinde. Yapım yılı: 1901.

Topkapı Sarayı veya Ayasofya’dan çıktıktan sonra Sultan Ahmet Camisine doğru giderken, Sultan I.Ahmet Türbesi’nin yakınındaki parkın içinde, meydandadır. 1898 yılında dönemin Alman İmparatoru II.Wilhem’in Türk-Alman dostluğunun simgesi olarak, Almanya’da yaptırılmıştır. İstanbul’daki yerinde hazırlanan sütun kemerlerinin üzerine yerleştirilerek 1901 yılında hizmete açılmıştır. Sekizgen yüksek bir yapı üzerine oturtulmuştur. Daha önce yapılan Alman veya Osmanlı meydan çeşmelerine benzemez. Kubbenin iç kısmı mozaikler ile kaplanmıştır. Kemerlerin üzerlerinde Sultan II.Abdülhamid’in tuğrası ve II.Wilhem’in adının baş harfleri bulunur.

Tophane Çeşmesi (I.Mahmut Han Çeşmesi):

Tophane Çeşmesi (I.Mahmut Han Çeşmesi). Tophane Meydanında ( Karaköy – Kabataş arasında ). Yapım yılı: 1732.

Tophane meydanının ortasındadır. İstanbul meydan çeşmelerinin en güzel örneklerindendir. Sultan I.Mahmut Han Çeşmesi olarak ta bilinir. Sultan I.Mahmut tarafından, mimar Mehmet Ağa’ya yaptırılmıştır. Yapımı 1732 yılında tamamlanmış ve Sultan I.Mahmut tarafından Taksim Suyunun açılışı ile faaliyete geçmiştir. Çeşitli onarımlar görmüştür. Üzerindeki çiçek motifleri ve süslemeleri ile göz dolduran bir İstanbul tarihi eseridir.

Esma Sultan Çeşmesi:

 Esma Sultan Çeşmesi. Fatih – Kadırga Meydanı.Önden görünüm.

Esma Sultan Çeşmesi. Fatih – Kadırga Meydanı.Yapım yılı: 1781.Yandan görünüm 

Fatih İlçesinin Kadırga meydanındadır. III.Ahmet’in kızı Esma Sultan tarafından mimar Mehmet Şevki Efendi’ye yaptırılmıştır. 1781 yılında tamamlanarak hizmete açılmıştır. Dikdörtgen bir yapıda ve her cephesinde çeşmesi bulunmaktadır. Yan tarafındaki merdiven ile çatısında bulunan namazgâha çıkılabilmektedir.

Saliha Sultan Çeşmesi:

Saliha Sultan Çeşmesi. Azapkapı ( Unkapanı’dan Beyoğlu istikametinde
Atatürk Köprüsü hemen çıkışında sağda.). Yapım yılı: 1732.

Azapkapı’da Sokullu Mehmet Paşa Camii arkasındadır. Meydan Çeşmesidir. Sultan I.Mahmut’un annesi Saliha Sultan tarafından 1732 yılında yaptırılmıştır.

Kazlı Çeşme:

Kazlı Çeşme. Zeytinburnu, Yedikule’den sur dışına çıkıldıktan sonra Kazlıçeşme semtinde.
Yapım yılı: 1546.

500 yıldan beri durmadan akan bu çeşmenin aynataşı üzerinde kaz kabartması bulunan eski bir Bizans levhasıdır. Bu kaz figürünün ardındaki gerçek hikaye sırlarla dolu. 1546 yılında Mehmet Bey tarafından yaptırılmıştır. Ne yazık ki kaz figürü 2002 yılında yerinden çalınmış, 2010 yılında ise Zeytinburnu Belediyesi tarafından kaz figürünün kopyası konulabilmiştir. Çeşme üzerindeki kaz motifinden dolayı bu semte adını vermiştir.

Hibetullah Hanım Çeşmesi (Damat İbrahim Ağa Çeşmesi):

Ortaköy Camii Meydanında. Yapım yılı: 1724.

Hibetullah Hanım Çeşmesi (Damat İbrahim Ağa Çeşmesi). Ortaköy Cami meydanında. Yapım yılı: 1724. Ortaköy Cami meydanındadır. Damat İbrahim Paşa’nın kızı Hibetullah Hanım ile kocası Kethüda Mehmet Paşa tarafından 1724 yılında yaptırılmıştır.

İyi gezintiler…