Kapadokya’nın herkesçe bilinen büyüleyici güzellikteki renkli Peri Bacalarının yanında, ilginç ve bir o kadar yaşama dair izler taşıyan gizemli yeraltı şehirlerine yolculuğa hazır mısınız? Gezimize en çok bilinen Kapadokya yeraltı şehirlerinden başlayacağız.
Kapadokya Bölgesinde arazinin uygun olmasından dolayı yeraltı şehirleri birbirleriyle bağlantılı olabilecek kadar yayılabilmiştir. Her yeraltı şehri, yaşamın kaynağı olan su ihtiyaçlarını karşılayabilmek için su kuyuları etrafından genişlemiştir. Yeraltı şehirlerinin giriş yerlerinde, Kapı Taşı ( Sürgü Taşı ) adı verilen yuvarlak taşlar mevcuttur. Tehlike anında sığınaklara inilerek bu yuvarlak taşlar itilir ve şehre girişler kapatılırdı. Kapı Taşının çapı 1 m ila 2,5 m, eni 30 cm ila 50 cm civarındadır. Ağırlıkları ise 200 kg ila 500 kg arasında değişmektedir. Ortalarındaki delikler, düşmanı görmek, ok ve mızrak kullanmak içindir.
Aklımıza gelebilecek ve henüz yanıtını bulmakta zorlandığımız soru; yeraltı şehirlerinin oluşumu için yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkan toprağın nereye yığıldığıdır? Kazı sonucu çıkacak toprağın miktarı büyük bir tepenin meydana gelmesini sağlayacak kadar fazladır. Fakat ilginç olan kısım; civarda bu yükseklikte bir suni tepe oluşumunun olmayışıdır.
Derinkuyu Yeraltı Şehri:
Nevşehir - Niğde karayolu üzerinde bulunan Derinkuyu İlçe’sinin merkezinde, 4 km2'lik bir alanda bulunmaktadır. Kapadokya Bölgesindeki en büyük yeraltı şehridir. Yaklaşık 50.000 insanı barındırabilecek kapasiteye sahip olduğu söylenmektedir. Temiz hava girişini sağlayan 85 m yüksekliğinde havalandırma kanalları bulunmaktadır. Bu kanallar sayesiyle en alt katlarda bile rahatlıkla nefes alına bilinmektedir.
Ne zaman ve kimler tarafından yapıldığına dair kesin bir şeyler söylenememektedir. İlk olarak Hititler zamanında kazılmaya başlandığı ve ardından zamanla farklı medeniyetler ve farklı ihtiyaçlar neticesinde genişlemiş olabileceği değerlendirilmektedir.
Diğer yeraltı şehirlerinden en büyük farkı, bünyesinde bulundurduğu ek yapılardır. Bu yapıların başında; misyonerler okulu, günah çıkartma yeri, vaftiz havuzudur. Haç şeklinde bir kilise ve bu kilisenin hemen yanında ise bir mezar bulunmaktadır.
Bunların yanında, katlara yapacağınız gezi turları vasıtasıyla görebileceğiniz birçok ayrıntılara da rastlamak mümkündür. Ölülerin yeryüzüne çıkarılana kadar bekletildiği mezar odaları, toplantıların yapıldığı geniş bir oda, katlar arasındaki haberleşmeyi sağlayan oyuklar, sürünerek ilerlenebilecek kadar dar koridorlar, görülebilecek diğer ayrıntılardan bazılarıdır.
Özkonak Yeraltı Şehri:
Avanos'un 14 km kuzeyinde bulanan Özkonak kasabasındadır. Diğer yeraltı şehirlerinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu ve Kapı Taşı bulunmaktadır. Farkı ise; kapatılan kapı girişinin hemen üstündeki deliklerdir. Bir insanın geçemeyeceği kadar dar olan bu deliklerden, düşmanın üzerine kızgın yağlar akıtılmaktaydı.
Kaymaklı Yeraltı Şehri:
Nevşehir’in 20 km güneyindeki Kaymaklı Kasabasındadır. Yeraltı Şehrinin odaları birbirlerine dar ve eğimli koridorlar ile bağlanmıştır.
Gezi yerlerinden en ilgi çekici olanlarından biri de, üçüncü katta bulunan mutfaktaki andezit taşıdır. Yapılan araştırmalar neticesinde, bu taşın bakır cevherini öğütmek için kullanıldığı anlaşılmıştır.
Kaymaklı Kasabasında aynı zamanda Osmanlı döneminden kalan Kaymaklı Kurşunlu Cami de bulunmaktadır. Cami, Nevşehir de bulunan Kurşunlu Camiinden artan malzemeler ile Hacı Abdullah Ağa tarafından yaptırılmıştır.
Mazı Yeraltı Şehri:
Ürgüp'ün 18 km güneyinde, Kaymaklı Yeraltı Şehri'nin ise 10 km doğusundadır. Mazı köyünün antik adı Mataza’ dır. Yeraltı şehrinin dört girişi bulunmaktadır. Diğer yeraltı şehirlerinden farkı; içinde bulundurduğu ahırın ortasında kayadan oyulmuş, hayvanların su içmesini sağlayan yalak bulunmasıdır. Bünyesinde bulundurduğu kilise, kabartmalar ile süslenmiştir. Köyün bulunduğu vadinin yamaçlarında Roma Dönemi'ne ait kaya mezarları bulunmaktadır.
Acıgöl Yeraltı Şehri:
Nevşehir - Aksaray karayolu üzerinde Nevşehir'e 20 km uzaklıktadır. Turizm açısından gelişmekte olan bir bölgemizdir.
İlçenin güneyinde Hititlerden kalma Yazılı Kaya Krater Gölü bulunmaktadır. Acıgöl’ de gezilecek yerlerden biri de Sünnetli Han’ dır.
Tatlarin Yeraltı Şehri:
Acıgöl ilçesinin 10 km kuzeyindedir. Bölgede doğanın etkisiyle yıkılmış yerüstü kiliseleri de mevcuttur. Yeraltı şehri çok geniş bir alana yayılmıştır, manastır eğitimi veya askeri eğitim merkezi olarak kullanıldığı değerlendirilmektedir. M.Ö. 3000 li yıllarda Hititliler döneminden itibaren kullanılmaya başlandığı, daha sonra Romalılardan kaçan ilk Hristiyanlar tarafından yerleşim yeri olarak kullanıldığı değerlendirilmektedir. Henüz ziyarete açılmamış alanları mevcuttur.
Diğer yeraltı şehirlerinden kendini ayıran en önemli farkı; günümüzdeki tuvaletlere benzer tuvaletlere sahip olmasıdır.
Özlüce Yeraltı Şehri:
Nevşehir - Derinkuyu karayolunda, Kaymaklı kasabasının 6 km batısında, Özlüce Köyü merkezindedir. Diğer yeraltı şehirleri gibi bir kat sistemine sahip değildir. Tek kat olarak inşa edilmiştir. Hem toprak yapısı olarak hem de mimari olarak farklılıkları bulunmaktadır. Gezilerimizde karşımıza daha çok hücre tipi odalar çıkmıştır. Odaların tabanlarında tuzak olduğu değerlendirilen alanlar mevcuttur.
Gökçetoprak Yeraltı Şehri:
Nevşehir'e 20 km uzaklıkta, Gülşehir ilçesindeki Gökçetoprak Köyü yakınındadır. Diğerlerinden farklı bir jeolojik karaktere sahip olan yeraltı şehrindeki taş blokları kahverengi çamur taşı şeklindedir. Henüz bir kısmı ziyarete açılmış olup diğer yerler için çalışmalar devam etmektedir.
Belki de henüz bizlerin bilemediği, keşfedemediğimiz ve gizemini koruyan Kapadokya gezi bölgesinde kim bilir daha ne tür yeraltı şehirleri barınmakta…
İyi gezintiler…
0 Yorumlar